فرهنگ لغات معماری سنتی ایرانی...

این واژگان را می‌توان کلیدی‌ترین واژگان واژه‌نامه معماری ایرانی و معماری سنتی ایرانی دانست.

آبدارخانه: فضای مخصوص تهیه چای و شربت و قلیان
اتاق گوشوار: اتاقی که در طبقه بالا، کنار تالار قرار می‌گیرد و به آن ارتباط دارد.
ارسی: پنجره بزرگ چوبی که یک جبهه اتاق را به‌طورکامل می‌پوشاند و دارای بازشوهای کشویی بالارونده و شیشه‌های رنگین است.
اندرونی: بخشی از خانه که مخصوص زن، فرزندان، خدمتگزاران و سایر اهل خانه بوده است.
ایوان: فضای نیم‌باز مسقفی که از سه طرف محدود و از یک طرف باز است.
ایوانچه: ایوان کوچک و کم عمق
ایوان ستون‌دار: فضای نیم‌باز ستون‌داری که معمولا مقابل فضاهای بسته قرار می‌گیرد.
بادگیر: عنصر مرتفعی که روی بام قرار می‌گیرد و جریان هوا را به درون ساختمان هدایت می‌کند.
بیرونی: بخشی از خانه که مخصوص میهمانان است.
پنج‌دری: اتاق بزرگی که پنج پنجره بزرگ در کنار یکدیگر و به سمت حیاط دارد.
تالار: اتاق بزرگ و تشریفاتی خانه که معمولا محل پذیرایی از میهمانان است.
تالار سرداب: فضای تالارمانندی که در زیرزمین خانه قرار می‌گیرد.
جلوخان: فضای باز پیش از سردر ورودی
چهارصفه: فضای صلیبی‌شکلی که از یک فضای گنبددار در مرکز و چهاربخش با پوشش طاق و تویزه در چهارطرف آن تشکیل شده است.
حوضخانه: فضای سرپوشیده مرتفعی که حوضی در میانه دارد و معمولا با فضاهای دیگر مرتبط است.
حیاط‌خلوت: فضای باز کوچک و فرعی که معمولا در پشت فضا‌های اصلی خانه قرار می‌گیرد و گاهی مربوط به قسمت‌های خدماتی خانه است.
حیاط بالاخانه: حیاط کوچکی در طبقه دوم خانه که به همراه فضا‌های پیرامون خود بخش نسبتا مستقلی را در خانه پدید می‌آورد.
خورشیدی: بخش نیم‌دایره‌ای بالای درها با تقسیمات داخلی
درشکه خانه: فضای نگهداری درشکه‌ها
دودری: اتاقی که دو پنجره بزرگ در کنار یکدیگر به سمت حیاط دارد.
رواق: فضای نیم‌باز ستون‌داری است که از تکرار چهار طاقی‌های مشابه در یک راستا پدید می‌آید و در طول ضلع یک یا چند جبهه حیاط قرار می‌گیرد.
سرداب: زیرزمین
سفره‌خانه: اتاق وسیع یا تالاری که محل صرف غذاست، اتاق غذاخوری و پذیرایی از میهمانان
سه دری: اتاقی که سه پنجره بزرگ در کنار یکدیگر و به سمت حیاط دارد.
سیم گل: گلی است مرکب که نمای ساختمان را با آن می‌پوشانند.
شاه‌نشین: فضایی در صدر تالار و رو به سوی پنجره که مخصوص نشستن بزرگان است.
شربت خانه: فضای انبار و مخزن نوشیدنی‌ها
صفه: سکوی بدون سقفی که سطح آن بالاتر از سطح حیاط است و معمولا در جلوی فضاهای بسته قرار می‌گیرد.
طاق و تویزه: نوعی روش سقف‌سازی
طره: سقفی که برای محافظت نمای ساختمان از باران بر لبه بام می‌سازند و از یک سو به ساختمان اتصال دارد.
قطاربندی: مقرنسی که در یک خط مستقیم کار شده باشد مانند مقرنس بین طاق و دیوار‌های یک اتاق
کاربندی: به‌طورکلی به مجموعه سقف‌سازی‌های داخلی تزیینی می‌گویند (اعم از رسمی، یزدی، کاسه‌سازی و مقرنس).
کفش‌کن: فضای واسطه‌ای که ورود به فضاهای بسته از آن میسر می‌شود.
مطبخ: آشپزخانه
معقلی: نوعی تزیین که از ترکیب آجر و کاشی به وجود می‌آید.
مقرنس: نوعی سقف‌سازی که مرکب از طاسه‌های (عناصر سه بعدی فضای) هم‌اندازه و هماهنگ است.
مهتابی: فضای بدون سقفی است که بالاتر از سطح حیاط قرار می‌گیرد. دیوار‌های این فضا نماسازی می‌شود و به این ترتیب به ایوانی شباهت پیدا می‌کند که سقف آن را برداشته‌اند، این فضا معمولا از سه طرف بسته و از جهت چهارم به فضای باز مشرف است.
هشتی: فضای اصلی ورودی که معمولا بعد از سردر قرار می‌گیرد.
هفت دری: اتاق بزرگی که هفت پنجره بزرگ در کنار یکدیگر دارد.
یزدی بندی: نوعی سقف‌سازی داخلی تزیینی

 
نظرات 1 + ارسال نظر
نازی پنج‌شنبه 31 شهریور‌ماه سال 1390 ساعت 03:22 ب.ظ

ممنون ستاره جون
مفید بود مرسی

خواهش میکنم عزیزم.
قابلتو نداشت.

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد